Het effect van kwalitatieve voeding mag niet over het hoofd worden gezien. Zo worden angst en slapeloosheid vaak in verband gebracht met een tekort aan essentiële voedingsstoffen, zoals magnesium, zink, ijzer, vitamine B1, B2, B3, B6, B9 en B12. Deze elementen zijn essentieel voor de vorming van serotonine, een voorloper van melatonine, een hormoon dat het nachtritme regelt en wordt afgescheiden door de epifyse (pijnappelklier). Deze productie begint ‘s avonds en neemt naarmate de avond vordert toe met een maximale piek rond 3 uur ‘s nachts. Deze productie van serotonine wordt gewoonlijk toegeschreven aan het inslapen, wat betekent dat nachtbrakers deze productie van slaapverwekkers missen.

GABA (gamma-aminoboterzuur) is een kalmerende neurotransmitter. Het vermindert de prikkelbaarheid van het centrale zenuwstelsel en werkt ontspanning van lichaam en geest in de hand. De meeste slaappillen werken trouwens via de GABA-receptor. Het is aangetoond dat ‘slechte’ slapers lage GABA-niveaus hebben. Voedsel dat rijk is aan industriële suikers, kleurstoffen en verzadigde vetten zou een minder rustgevende slaap teweegbrengen. GABA hangt af van B6, dat de bijnaam ‘zenvitamine’ heeft gekregen.

Als ons lichaam in een staat van laaggradige ontsteking verkeert, ongeacht de oorzaak daarvan, wordt de afscheiding van serotonine en melatonine gewijzigd. Daardoor ontwikkelt iemand gemakkelijker depressies en zelfs agressief gedrag.

Melatonine heeft als voorloper serotonine, dat op zijn beurt afkomstig is van het essentiële aminozuur tryptofaan. Een tekort aan tryptofaan, vitamine B9, B12, B6, ijzer, zink en magnesium, of het nu gaat om één of meerdere van deze tekorten, vermindert de productie van melatonine. 

Het metabolisme van circulerende melatonine vindt plaats in de lever (via cytochroom P450), gevolgd door sulfoconjugatie (ongeveer 80%) of glucuronoconjugatie (ongeveer 10%). De belangrijkste metaboliet in de urine is sulfatoxymelatonine, die kan worden gemeten in de ochtendurine (die een goede afspiegeling vormt van de nachtelijke productie van het hormoon). Er zijn ook speekseltesten beschikbaar om melatonine te meten.

Blauw licht remt de afscheiding van melatonine.

Ook belangrijk, wat minder mensen weten, is dat melatonine een rol speelt bij de preventie van diabetes, immuundeficiëntie en multiple sclerose. Het verhoogt ook het aantal NK-cellen, heeft een antioxiderende functie en werkt tegen alzheimer en veroudering, enz.

Auteur: Olivier Segers